Virginia Woolf "Siedem szkiców", wstęp Doris Lessing, Prószyński i S-ka, Warszawa 2009.

Siedem szkiców Virginii Woolf, a raczej zapisków poczynionych w latach 1897-1909, nieprzeznaczonych do druku, stanowiących coś w rodzaju wprawek pisarskich, mogło zapowiadać przyszłą, niebywałą umiejętność charakteryzowania twarzy, sytuacji, rzeczy. Z dużą precyzją potrafi Woolf przypiąć odpowiednią fiszkę danej osobie, jakby wyłącznie za pomocą obrazu twarzy i zachowania odkrywała niewidoczne dla innych śmiertelników karty przypisane konkretnej realnej postaci; a czyni to z całkowitą szczerością, nie ujmując i nie dodając niczego swojemu akurat obserwowanemu obiektowi.

David Bradshaw tak interpretuje krótkie teksty pisarki:

„Choć dziennik z 1909 roku pokazuje nam nowe migawki Woolf i nowe perspektywy patrzenia na jej życie, odkrywa także Woolf, która obraża. Jednak ta surowa, a nawet chwilami nieprzyjemna Woolf nie powinna, nie może być ocenzurowana. Bez kagańca i niezłagodzona, autorka dziennika z 1909 roku, musi zająć swoje miejsce obok mniej problematycznej, sympatyczniejszej i sławnej Wirginii Woolf ubiegłego stulecia” (Wprowadzenie, s. 31).

Cóż, Woolf „bez kagańca” nie rezygnuje z obmowy człowieka, nie rezygnuje z wymienienia jego wad, nie rezygnuje (w roku, w którym została odrzucona jej pierwsza, pisana przez dwa lata powieść) nawet z wyrażenia swojej wręcz niechęci do niego; ukazuje go jawnie, bez zahamowań, co aż nadto daje o sobie znać w Żydach, w którym to tekście dochodzi do uszu odbiorcy antysemityzm Woolf. Owo odkrycie, nasuwające się interpretatorom nie tylko po przeczytaniu wyżej wymienionego szkicu, może zrażać czytelników do Woolf, na pewno poprzez tę informację nie zyska ona w oczach zainteresowanych, ale nie zmienia to faktu, że Woolf mimo owej wady nadal jest pisarką.

Nie różnią się pozostałe szkice, jeśli wziąć pod uwagę dosadność wyrażanych przez autorkę spostrzeżeń. W Domu Carlyle’a najważniejszą zdaje się być chęć powrotu do przeszłości, pisarka odwiedza miejsce dawne, z którym zetknęła się nie po raz pierwszy. Woolf, włączając do szkicu pewne elementy, łączy je ze swoim dotychczasowym życiem, a w Domu Carlyle’a być może łączy je ze swoim niedoprowadzonym do skutku małżeństwem z Lyttonem Strachey'em.

W kolejnych szkicach Woolf poświęca uwagę pannie Reeves, Cambridge, Hampstead – gdzie mieszkały panny Case, oraz pewnemu salonowi; a więc osobom i miejscom ze swojego otoczenia. Na koniec Sądy rozwodowe, notatka poświęcona wniesionej przez pewną kobietę sprawie separacji małżeńskiej „z powodu okrucieństw” męża; i jakkolwiek nieprzyjemna to sytuacja, do interpretacji szkiców, bardzo zresztą obszernych i przydatnych, wdrożona została następująca uwaga:

„28 października sąd usłyszał, że małżonkowie mieli szczególnie gorącą kłótnię podczas gry w krokieta na plebanii i że pastor uderzył żonę młotkiem do gry (to był incydent, który zwiększył zainteresowanie prasy sprawą). <<Zajmujemy się bardzo ważnymi kwestiami>> zażartował w tym miejscu sędzia Bargrawe Deane ku rozbawieniu sądu. <<Osobiście nie znam gry tak zdolnej wyprowadzić człowieka z równowagi jak krokiet>>” (s. 91).

Cóż, widocznie sędzia również grywał w krokieta i zapewne również w nim ta gra budziła duże emocje.