Gilly Macmillan "Perfekcyjna dziewczyna" (2017)

24 sierpnia 2014 roku w kościele w Bristolu rozpoczyna się koncert muzyki poważnej. Goście zasiedli, by wysłuchać utworów Brahmsa, Debussy’ego, Liszta, Scarlattiego i oczywiście Chopina – w wykonaniu siedemnastoletniej Zoe Maisey i syna jej ojczyma – Lucasa Kennedy’ego. Gwiazdy wieczoru w skupieniu przyciskają palce do klawiszy fortepianu, wygrywając pierwsze nuty; publiczność, już przekonana, że czeka ją nie lada gratka, zaległa w ciszy; Tessa – ciotka Zoe, poduczona wcześniej przez Lukasa, czuwa nad kamerą, za pomocą której uwieczni występ, by później dało się wychwycić błędy popełnione w trakcie gry i pracować nad unikaniem ich; Maria – matka Zoe, oraz Chris – ojczym Zoe, czuwają nad całością. Wszystko przebiega zgodnie z planem do czasu, gdy muzykę zagłusza mężczyzna, który wpadłszy do kościoła, patrząc wprost na Zoe, wykrzykuje, że to hańba i wstyd. Maria natychmiast próbuje opanować sytuację i uspokajająco przemawia do człowieka, którego najwyraźniej zna; Zoe, widząc go, ucieka z podium w stronę drzwi za ołtarzem; Chris i Lucas raczej nie mają pojęcia, kim jest zakłócający spokój awanturnik.

Z następnych kart książki dowiadujemy się, że przeszłość tytułowej perfekcyjnej Zoe nie jest tak świetlana, jak można by się spodziewać. Główna bohaterka nosi na sumieniu trzy życia, za których zniszczenie już odpokutowała, a tymczasem, za sześć godzin od chwili rozpoczęcia koncertu, ma zostać zniszczone kolejne. Tym razem życie jej matki. Kto przyczyni się do śmierci? Mężczyzna, który zakłócił koncert? Tessa, Chris, a może sama Zoe? To pytanie główne, dla którego podstawa ulokowała się w przeszłych wydarzeniach. Czytelnik musi jednak uzbroić się w cierpliwość, bo kiedy już, już wydaje się, że prawda rysuje się jasno, a odpowiedź jest oczywista, okazuje się, że nic bardziej mylnego.

Gilly Macmillan w zasadzie stworzyła thriller kryminalno-psychologiczny (choć trochę naciągane to stwierdzenie), bo druga część zdecydowanie bardziej przypomina kryminał. Początkowo tekst rzeczywiście robi wrażenie, później dreszcz emocji gdzieś się gubi, a i strona psychologiczna pozostawia nieco do życzenia.

Podczas pisania Perfekcyjnej dziewczyny Gilly Macmillan postanowiła nadać jej trzy cechy. Po pierwsze akcja miała rozgrywać się w krótkim czasie – co się zgadza. Po drugie: powinien pojawić się nastolatek / nastolatka o silnej psychice. I owszem, przed nami siedemnastolatka, która, identycznie jak osoby w jej wieku, ma swoje marzenia, pasje, plany, gorsze i lepsze dni, ale wyróżnia ją ponadprzeciętny iloraz inteligencji i umiejętność gry na fortepianie. A poradzenie sobie z wyrzutami sumienia, po niecelowym doprowadzeniu do śmierci dwóch koleżanek i  kolegi, można uznać za wynik silnej psychiki. Choć przy tym punkcie nie zaszkodzi się zastanowić, czy na pewno Zoe ma silną psychikę. Jeśli tak, to ta silna psychika każe jej „codziennie dostosowywać się do życzeń innych”. Największe zastrzeżenia mam do punktu trzeciego, tj. do założenia, według którego powieść powinno opowiadać wielu narratorów. Zamierzenie wypełniono – każdy z kilku narratorów – bohaterów, przedstawia wydarzenia ze swojego punktu widzenia, ale gdyby zebrać je w jedno, pominąć imiona wstawione przed każdym kolejną częścią opowieści, prawdopodobnie trudno byłoby połapać się, która wypowiedź do kogo należy. Ich podobieństwo stylistyczne wydaje się tak widoczne, jakby jeden monolog lepił się do drugiego; za wyjątek można co najwyżej uznać narrację Zoe, o pewnych znakach szczególnych.

A trzeba dodać, że autorka nieźle się napracowała, bo za wzór wzięła aż dziesięć powieści, które spełniają trzy wyżej wspomniane cechy, a między nimi najbardziej znany tytuł – Buszujący w zbożu Salingera. I aż kusi, żeby zajrzeć do wymienionych dzieł i dowiedzieć się, jak tam wdrożono wskazane cechy.

Siłą powieści Macmillan, chwilami nużącej – ale na pewno nie w pierwszej połowie, jest poruszenie kilku aktualnych problemów społecznych, a przede wszystkim problemu człowieka, który nie z własnej winy zadziera z prawem, co zaważa na jego późniejszym życiu, ale też na życiu osób z nim powiązanych.

Książka znakomita zwłaszcza dla dyskusyjnych klubów książki i innych dyskutujących, których na pewno zainteresują zawarte na końcu książki „Pytania ułatwiające analizę powieści w grupach dyskusyjnych”. Tak więc, Członkowie Grup, dyskutujcie! Oby bez rękoczynów. 

A swoją drogą, nie mam pojęcia, kto to jest perfekcyjna dziewczyna, podobnie jak nie mam pojęcia, kto to jest perfekcyjny człowiek. Jeśli ktoś takiego zna, proszę o informację.