poniedziałek, 9 kwietnia 2018

Karen M. McManus "Jedno z nas kłamie", Prószyński i S-ka, Warszawa 2018


„Jedno z nas kłamie” to książka, którą czyta się jednego dnia, za jednym zamachem, jednym kartek przewróceniem, przy okazji odpychając wszelkie sprawy drugorzędne (w tym momencie), które przerywają nam lekturę. Byle jak najszybciej dowiedzieć się, który z czwórki uczniów, za karę odbywających dodatkowe zajęcia, odpowiada za śmierć piątego ucznia – Simona – twórcy szkolnej aplikacji podobnej do internetowego Pudelka albo innej plotkarskiej strony. Simon, niczym Big Brother, znał wszystkie niepochlebne, pikantne tajemnice szkolnej braci Bayview i najzwyczajniej w świecie donosił o nich pozostałej licealnej społeczności, powiększając grono swoich nieprzyjaciół. Również podejrzana o morderstwo czwórka skrywa sekrety, które – wywołane na światło dzienne – mogą poczynić niemałe przewroty w jej życiu. Kto ma najwięcej do stracenia i postanowia ukrócić poczynania Simona? Perfekcyjna Bronwyn, która zrobi wiele, by dostać się na wymarzony uniwersytet; królowa balu, stąpająca posłusznie u boku swojego chłopaka – Addy; wplątany w narkotykowe sprawki Nate czy Cooper – futbolista, do którego dobijają się ze swoimi ofertami łowcy dobrze się zapowiadających, byle tylko po ukończeniu liceum oświetlił swoim talentem ich kluby? 

Karen M. McManus do końca trzyma odbiorcę w napięciu i fachowo obmyśla zakończenie. Zagadka jest nadzwyczaj trudna i nie jestem pewna, czy rozwiązałby ją sam Sherlock Holmes. Obstawiam, że poradziłby z nią sobie może jeden procent czytających (choć mogę się mylić). Tym bardziej że tytuł podsuwa tylko jedno rozwiązanie – jasno ogranicza krąg podejrzanych do czwórki głównych bohaterów. A ci wprowadzają czytelnika do swojego życia poprzez przedstawienie wydarzeń z własnego punktu widzenia – przez co natychmiast ujawniła się analogia do czytanej przeze mnie niedawno „Perfekcyjnej dziewczyny”. Niestety także tu narracje nie różnią się między sobą do tego stopnia, by móc stwierdzić, że kryją w sobie znaki rozpoznawcze, identyfikatory opowiadających. Są niesłychanie podobne i nieco ugrzecznione. A już z pewnością nie sposób wyobrazić sobie, żeby w XXI wieku jakikolwiek uczeń, streszczając komuś na przykład wydarzenie dnia, użył określenia „pani dyrektor Gupta”. Nie twierdzę, że nikt tak nie mówi, ale wydaje się to mało prawdopodobne (chyba że w podstawówce). Na próżno szukać w stylu narracji punktów, które mogłyby stać się wyznacznikami charakteryzującymi wypowiedzi bohaterów i ich samych.  
Znaczący staje się podjęty w książce problem, tj. ciemne strony internetowej siatki, których twórcy (nie jedynie hejterzy – świadomi czy nieświadomi skutków swoich poczynań – niesłychanie często bezlitośnie wpływają na ludzkie życie, nierzadko przyczyniając się do tragedii. 
Absolutnie polecam debiut McManus – nie tylko starszej młodzieży (bo to w zasadzie pozycja dla niej) – i czekam na jej kolejną książkę. 

PS: Pozostaje tylko jedna niewyjaśnialna kwestia – jakim sposobem Simon wiedział wszystko o wszystkich.