sobota, 11 lutego 2017

William Makepeace Thackeray, "Targowisko próżności"

William Makepeace Thackeray swoim Targowiskiem próżności – powieścią o angielskiej arystokracji XIX wieku, musiał podbić serce niejednej współczesnej mu czytelniczki, bo nie inna, ale właśnie ta powieść przyniosła powieściopisarzowi największą sławę, a w późniejszych czasach doczekała się wielu ekranizacji.
Thackeray głównymi bohaterkami Targowiska uczynił dwie z gruntu odmienne młode osóbki, które właśnie opuściły pensję panny Pinkerton, a za progiem już czeka je życie, gdzie punkt główny wytycza obracanie się w odpowiednim towarzystwie celem nawiązania właściwych kontaktów, zaś w dalszej kolejności znalezienie kandydata na męża. I już człapią konwenanse. Na tym targowisku, o którym autor przypomina zanadto często, a nawet objaśnia jego znaczenie, jakby uznał, że otępiali czytelnicy nie będą w stanie właściwie zinterpretować tytułu, jasnego przecież do wyjaśnienia po lekturze książki, ludzie z dostatecznie wysokim rodowodem, chlubiący się należycie dużym do "bywania" poziomem materialnym dumnie podnoszą głowy, jak gdyby chcieli dać do zrozumienia ciżbie, kto ma tu władzę. Na salonach, gdzie odbywają się towarzyskie spotkania naszych bohaterów, aż duszno od próżności tych, którzy nie dopuszczają do siebie niegodnego ich wysokiego pochodzenia i sporego majątku (niekiedy znanego wyłącznie z opowieści) plebsu, żeby nie wspominać o odwracaniu się od dawnych, znajdujących się aktualnie w finansowych tarapatach towarzyszy.
Liczy się majątek, nieskażona opinia, bywanie wśród innych pochłoniętych wkręcaniem się do właściwego kręgu, żeby zapewnić nieskalaną przyszłość własnym córkom i synom. Nieudacznikom pochodzącym z mniej zasobnych domów, o których plotkuje się aż nadto, już dziękujemy!
Na takich wielcy patrzą z pogardą, jak na inną rasę lub jak na trędowatych.
To punkt główny dzieła, które momentami może nużyć, ale jest beletrystycznym upamiętnieniem dawnych społecznych obyczajów, i dlatego zainteresowanych tym, jak wyglądały XIX-wieczne koligacje możnych, powinno zaciekawić.

Nie znalazłam podpowiedzi na pytanie, czy powieść ukazywała się w odcinkach, ale zważywszy na dygresje powieściopisarza, łatwo dojść do takiego wniosku, chociażby gdy przywołać fragment poświęcony jednej z głównych bohaterek – Amelii:

„Nic nas ona nie obchodzi, jest mdła i bezbarwna” – pisze do mnie jakaś nieznana korespondentka, która ma dobrze wyrobiony, prawdziwie kobiecy charakter pisma i list zakleja piękną różową pieczątką. Dalej następują inne uwagi na podobną modłę, lecz mógłbym je powtórzyć tylko w przypadku, gdyby były naprawdę pochlebne dla młodej damy, o której mowa.

Natomiast po scenie pożegnania dwóch uczennic, opuszczających mury pensji panny Pinkerton, autor dodaje inną już, ale nie mniej ciekawą dygresję:

Jestem przekonany, że Jones, który otworzy tę książkę w swoim klubie, uzna wyżej przytoczone szczegóły za idiotyczne, dziecięco naiwne i okrutnie sentymentalne. Widzę nawet, jak ów Jones (nieco zaczerwieniony po zjedzeniu łopatki baraniej i wypiciu pół butelki wina) wydobywa ołówek, podkreśla wyrazy „idiotyczne, trywialne” […].

W rzeczy samej, można i tak. Chociaż nie to mnie intryguje, ale powieści w odcinkach, które ukazywały się w dawnych czasopismach. Nawet obmyśliłam plan na wyłonienie najbardziej poczytnej współczesnej książki, powiedzmy, polskiej. Otóż w kilku tygodnikach, dzienniki to lekka przesada, trudnością byłoby już samo wyrobienie się na czas z tekstem, powinny ukazywać się powieści w odcinkach. Taka praktyka szybko wskazałaby najbardziej rozchwytywane teksty, bez konieczności urządzania niezliczonej ilości konkursów. Widzę jeden problem, nie wszyscy czytelnicy są fachowcami od literatury, a często wolą lektury, przy których inni zasypiają już po przeczytaniu kilku stron. Hmm… 40 zł na miesiąc…
No, nieważne.
Zajmijmy się czymś ciekawszym, otóż kobiety z powieści z zapałem podziwiają kształtne męskie łydki, a poza tym stosują deskę do prasowania… STOP!, deskę do prostowania pleców. Hmm… 

[…] ponadto zaś pozwalam sobie zalecić na najbliższe trzy lata regularne stosowanie (przez cztery godziny każdego dnia) deski do prostowania pleców, bez której użycia nikt nie zdoła opanować tej wdzięcznej godności ruchów i postawy, tak nieodzownej każdej wykwintnej damie.

Naprawdę nie rozumiem, dlaczego dziś nie stosuje się desek do prostowania, tyle desek w okolicy.

Na koniec wspomnę, że powieść znalazła się na liście 100 książek (według BBC), które każdy człowiek powinien przeczytać:

1. Duma i uprzedzenie – Jane Austen 
2. Władca Pierścieni – John Ronald Reuel Tolkien 
     * Drużyna Pierścienia 
     * Dwie Wieże 
     * Powrót Króla 
3. Jane Eyre – Charlotte Brontë  
4. Harry Potter – Joanne Kathleen Rowling
     * Kamień Filozoficzny
     * Komnata Tajemnic
     * Więzień Azkabanu
     * Czara Ognia
     * Zakon Feniksa
     * Książę Półkrwi
     * Insygnia Śmierci
5. Zabić drozda – Harper Lee 
6. Biblia 
7. Wichrowe Wzgórza – Emily Brontë 
8. Rok 1984 – George Orwell 
9. Mroczne materie (seria) – Philip Pullman
    * Zorza północna
    * Magiczny nóż
    * Bursztynowa luneta
10. Wielkie nadzieje – Charles Dickens
11. Małe kobietki – Louisa May Alcott
12. Tessa D’Urberville – Thomas Hardy
13. Paragraf 22 – Joseph Heller
14. Dzieła zebrane Szekspira
15. Rebeka – Daphne du Maurier 
16. Hobbit – John Ronald Reuel Tolkien 
17. Birdsong – Sebastian Faulks 
18. Buszujący w zbożu – Jerome David Salinger 
19. Żona podróżnika w czasie (Zaklęci w czasie) – Audrey Niffenegger
20. Miasteczko Middlemarch – George Eliot
21. Przeminęło z wiatrem – Margaret Mitchell
22. Wielki Gatsby – Francis Scott Fitzgerald
23. Samotnia (Pustkowie) – Charles Dickens
24. Wojna i pokój – Lew Tołstoj
25. Autostopem przez Galaktykę – Douglas Adams
26. Znowu w Brideshead – Evelyn Waugh 
27. Zbrodnia i kara – Fiodor Dostojewski 
28. Grona gniewu – John Steinbeck 
29. Alicja w Krainie Czarów – Lewis Carroll 
30. O czym szumią wierzby – Kenneth Grahame
31. Anna Karenina – Lew Tołstoj
32. David Copperfield – Charles Dickens
33. Opowieści z Narnii – Clive Staples Lewis
       * Lew, czarownica i stara szafa
       * Książę Kaspian
       * Podróż Wędrowca do Świtu
       * Srebrne krzesło
       * Koń i jego chłopiec
       * Siostrzeniec czarodzieja
       * Ostatnia bitwa 
34. Emma- Jane Austen
35. Perswazje – Jane Austen 
36. Lew, Czarownica i Stara Szafa – CS Lewis
37. Chłopiec z latawcem – Khaled Hosseini
38. Kapitan Corelli (Mandolina kapitana Corellego) – Louis De Bernieres
39. Wyznania Gejszy – Arthur Golden 
40. Kubuś Puchatek – Alan Alexander Milne
41. Folwark zwierzęcy – George Orwell
42. Kod Da Vinci – Dan Brown 
43. Sto lat samotności – Gabriel Garcia Marquez
44. Modlitwa za Owena – John Irving
45. Kobieta w bieli – Wilkie Collins 
46. Ania z Zielonego Wzgórza – Lucy Maud Montgomery 
47. Z dala od zgiełku – Thomas Hardy
48. Opowieść podręcznej – Margaret Atwood
49. Władca much – William Golding
50. Pokuta – Ian McEwan
51. Życie Pi – Yann Martel
52. Diuna – Frank Herbert
53. Cold Comfort Farm – Stella Gibbons 
54. Rozważna i romantyczna – Jane Austen 
55. Pretendent do ręki – Vikram Seth
56. Cień wiatru – Carlos Ruiz Zafon
57. Opowieść o dwóch miastach – Charles Dickens
58. Nowy wspaniały świat – Aldous Huxley
59. Dziwny przypadek psa nocną porą (Dziwny przypadek z psem nocną porą) – Mark Haddon
60. Miłość w czasach zarazy – Gabriel Garcia Marquez
61. Myszy i ludzie (O myszach i ludziach) – John Steinbeck
62. Lolita – Vladimir Nabokov
63. Tajemna historia – Donna Tartt
64. Nostalgia anioła – Alice Sebold
65. Hrabia Monte Christo – Alexandre Dumas
66. W drodze – Jack Kerouac
67. Juda nieznany – Thomas Hardy 
68. Dziennik Bridget Jones – Helen Fielding 
69. Dzieci północy – Salman Rushdie
70. Moby Dick – Herman Melville
71. Oliver Twist – Charles Dickens
72. Dracula – Bram Stoker
73. Tajemniczy ogród – Frances Hodgson Burnett
74. Zapiski z małej wyspy – Bill Bryson
75. Ulisses – James Joyce
76. Szklany kosz – Sylvia Plath
77. Jaskółki i Amazonki – Arthur Ransome
78. Germinal – Emile Zola
79. Targowisko próżności – William Makepeace Thackeray
80. Opętanie – AS Byatt 
81. Opowieść wigilijna – Charles Dickens 
82. Atlas chmur – David Mitchell
83. Kolor purpury – Alice Walker
84. Okruchy dnia – Kazuo Ishiguro 
85. Pani Bovary – Gustave Flaubert 
86. A Fine Balance – Rohinton Mistry
87. Pajęczyna Szarloty – EB White
88. Pięć osób, które spotykamy w niebie – Mitch Albom 
89. Przygody Sherlocka Holmesa – Sir Arthur Conan Doyle 
90. The Faraway Tree Collection – Enid Blyton 
91. Jądro ciemności – Joseph Conrad
92. Mały Książę – Antoine De Saint-Exupery 
93. Fabryka os – Iain Banks
94. Wodnikowe Wzgórze – Richard Adams
95. Sprzysiężenie głupców (Sprzysiężenie osłów) – John Kennedy Toole
96. Miasteczko jak Alece Springs – Nevil Shute 
97. Trzej muszkieterowie – Alexandre Dumas
98. Hamlet – William Shakespeare 
99. Charlie i fabryka czekolady – Roald Dahl
100. Nędznicy – Victor Hugo

Niewiarygodne, ani jednego polskiego pisarza. Cóż, nie docenia BBC Polaków, a przecież mamy chociażby kilka świetnych książek. Poza tym nie zastosowano podziału na kategorie (dzieci, młodzież, dorośli), więc mam duże zastrzeżenia co do listy. I nie tylko z powyższych powodów, bo choć nie czytałam wszystkich z ww., znalazłam jedną, albo nawet dwie powieści, których raczej bym nie polecała, a co dopiero wmawiać komuś, że musi je koniecznie przeczytać. Zamiast tej lepsza jest, moim zdaniem, lista 100 książek, które trzeba przeczytać według polskich dziennikarzy i pisarzy.
Jest o wiele ciekawsza i widzę kilka lektur do nadrobienia:

1. Aiken Joan „Pokój pełen liści”
2. Andersen H.CH. „Baśnie”
3. Appelfeld Aharon „Kolej żelazna”
4. Beckett Samuel „No właśnie co. Dramaty i proza w przekładzie Antoniego Libery”
5. Bell Daniel „Kulturowe sprzeczności kapitalizmu”
6. Bernhardt Thomas „Zaburzenie”
7. Białoszewski Miron „Szumy, zlepy, ciągi”
8. Bolecka Anna „Uwiedzeni”
9. Böll Heinrich „Utracona cześć Katarzyny Blum”
10. Borges J.L. „Fikcje”
11. Bowles Paul „Pod osłoną nieba”
12. Bryson Bill „Krótka historia prawie wszystkiego”
13. Bułhakow Michaił „Mistrz i Małgorzata”
14. Capote Truman „Śniadanie u Tiffany’ego”
15. Chandler Raymond „Żegnaj, laleczko”
16. Coetzee J.M. „Hańba”
17. Dasko Henryk „Odlot malowanego ptaka”
18. Dąbrowska Maria „Noce i dnie”
19. De Beauvoir Simone „Druga płeć”
20. Dostojewski Fiodor „Biesy”
21. Dostojewski Fiodor „Idiota”
22. Dygat Stanisław „Pożegnania”
23. Eliot T.S. „Wiersze”
24. Epiktet „Encheiridion”
25. Fitzgerald Francis Scott „Wielki Gatsby”
26. Flaubert Gustav „Pani Bovary”
27. Foucault Michel „Historia szaleństwa w dobie klasycyzmu”
28. Fowles John „Mag”
29. Gary Romain (Émile Ajar) „Życie przed sobą”
30. Ginsberg Allen „Skowyt i inne wiersze”
31. Gogol Mikołaj „Martwe dusze”
32. Gombrowicz Witold „Dziennik”
33. Gombrowicz Witold „Transatlantyk”
34. Gross Jan Tomasz „Sąsiedzi”
35. Heller Joseph „Paragraf 22”
36. Hemingway Ernest „Opowiadania”
37. Hornby Nick „Wierność w stereo”
38. Irving John „Świat według Garpa”
39. Iwaszkiewicz Jarosław „Sława i chwała”
40. Janosch „Cholonek, czyli dobry pan Bóg z gliny”
41. Janowska Anita Halina „Mój diabeł stróż”
42. Jansson Tove „Kometa nad Doliną Muminków”
43. Junger Ernst „Na marmurowych skałach”
44. Kafka Franz „Zamek”
45. Kapuściński Ryszard „Szachinszach”
46. Kąkolewski Krzysztof „Jak umierają nieśmiertelni”
47. Kenzaburō Ōe „Sprawa osobista”
48. Kesey Ken „Lot nad kukułczym gniazdem”
49. Konwicki Tadeusz „Kalendarz i klepsydra”
50. Korczak Janusz „Pamiętnik i inne pisma z getta”
51. Kundera Milan „Nieznośna lekkość bytu”
52. Lem Stanisław „Solaris”
53. Lessing Doris „Piąte dziecko”
54. Littell Jonathan „Łaskawe”
55. Lovecraft Howard Phillips „Zew Cthulhu”
56. Mann Klaus „Mefisto”
57. Mann Thomas „Czarodziejska góra”
58. Márquez Gabriel García „Sto lat samotności”
59. Mickiewicz Adam „Ballady i Romanse”
60. Milne A.A. „Kubuś Puchatek” i „Chatka Puchatka”
61. Miłosz Czesław „Wypisy z ksiąg użytecznych”
62. Müller Herta „Dziś wolałabym siebie nie spotkać”
63. Myśliwski Wiesław „Nagi sad”
64. Myśliwski Wiesław „Traktat o łuskaniu fasoli”
65. Nabokov Vladimir „Tamte brzegi”
66. Nałkowska Zofia „Medaliony”
67. Orwell George „Folwark zwierzęcy”
68. Oryszyn Zyta „Madame Frankenstein”
69. Plath Sylvia „Szklany klosz”
70. Proust Marcel „W poszukiwaniu straconego czasu”
71. Prus Bolesław „Lalka”
72. Puzo Mario „Ojciec chrzestny”
73. Remarque Erich Maria „Na Zachodzie bez zmian”
74. Roth Philip „Kompleks Portnoya”
75. Różewicz Tadeusz „Wiersze”
76. Rymkiewicz Jarosław Marek „Kinderszenen”
77. Salinger Jerome David „Buszujący w zbożu”
78. Sartre Jean Paul „Mdłości”
79. Schulz Bruno „Sklepy cynamonowe”/ „Sanatorium pod Klepsydrą”
80. Shaw Irwin „Pogoda dla bogaczy”
81. Smith Zadie „Białe zęby”
82. Steinbeck John „Grona gniewu”
83. Steinbeck John „Na wschód od Edenu”
84. Styron William „Wybór Zofii”
85. Szekspir William „Romeo i Julia”
86. Szymborska Wisława „Wiersze wybrane”
87. Świetlicki Marcin „Zimne kraje”
88. Tokarczuk Olga „Dom dzienny, dom nocny”
89. Tolkien  J.R.R. „Władca pierścieni”
90. Tołstoj Lew „Anna Karenina”
91. Torańska Teresa „Oni”
92. Tuszyńska Agata „Rodzinna historia lęku”
93. Tuwim Julian „Groch z kapustą”
94. Tyrmand Leopold „Zły”
95. Undset Sigrid „Krystyna córka Lavransa”
96. Vargas Llosa Mario „Rozmowa w „Katedrze”
97. Vargas Llosa Mario „Pantaleon i wizytantki”
98. Vonnegut Kurt „Rzeźnia numer pięć”
99. Woolf Virginia „Pani Dalloway”
100. Woolf Virginia „Własny pokój”
  

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz